Marianna Henryka Gajl

ur. 29.12.1865 r. w Chlewiska, zm. 1945 r. w Radom

Biografia

Matka  - Józefa

Ojciec - Adolf 

Marianna Henryka, bo tak brzmiało prawdziwe imię Marii Gajl urodziła się 29 grudnia 1865 w Chlewiskach. Pochodziła z rodziny inteligenckiej, jednakże nie zamożnej, miała ośmioro rodzeństwa. W 1881 ukończyła rządowe gimnazjum. Od 15 roku życia pracowała jako prywatna nauczycielka i jako pedagog pracowała przez 25 lat. Nigdy nie założyła rodziny, poświęciła się nauczaniu polskiej młodzieży
w języku ojczystym. Po carskim ukazie tolerancyjnym w 1905, jako pionierka otworzyła trzyklasową żeńską szkołę, która została przekształcona w szkołę siedmioklasową. Językiem wykładowym w tej szkole był język polski. Natomiast historia i literatura polska, były prowadzone w konspiracji. Równocześnie otworzyła internat dla dziewcząt mieszkających poza Radomiem. Tak dobrze rozwijającą się szkołę, przerwał wybuch I wojny światowej. W tym czasie Maria Gajl weszła w skład Komisji Szkolnej w Radomiu i wówczas przyjęła do swoje gmachu żeńskie oddziały Seminarium Nauczycielskiego. Została również kierownikiem i tej szkoły. Na przełomie lat 1917 – 1918 siedmioklasowa szkoła została przekształcona w gimnazjum ośmioklasowe z prawami szkół państwowych, dzięki temu uczennice tej szkoły miały możliwość kontynuowania nauki na uniwersytecie. Gdy w 1932 Marii Gajl udało się otworzyć szkołę podstawową, obie szkoły przyjęły nazwę „Zakłady Naukowe Żeńskie Marii Gajl w Radomiu”. W latach 1933-1936, budynek znajdujący się przy ulicy Traugutta rozbudowano, jak również powstały w nim pracownie specjalistyczne. Równocześnie w Garbatce, Maria Gajl utworzyła dom wypoczynkowy Willa „Radosna”, z którego jej podopieczne mogły korzystać za darmo.

W 1936 Maria Gajl odeszła na emeryturę, dokładnie w pięćdziesiątą rocznicę swojej pracy pedagogicznej. Kierownikiem szkoły została wówczas Helena Nurczyńska. Mimo przejścia na emeryturę Maria Gajl, miała cały czas kontakt ze szkołą i swoimi uczennicami. Niektórym dziewczętom pomagała w nauce, jak również uczestniczyła
 w pracach Komitetu Rodzicielskiego. We wrześniu 1945 Maria Gajl zmarła, została pochowana na cmentarzu Rzymskokatolickim w Radomiu. Jedna z ulic w Radomiu nosi jej imię.

Stanowiska

  • 1905 kierowniczka/ założycielka prywatnej szkoły żeńskiej z polskim językiem wykładowym;
  • 1914 kierowniczka żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego;
  • 1932 założycielka/ kierowniczka szkoły podstawowej;
  • Założycielka domu wypoczynkowego „Radosna”.

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia

  • W 1936 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi  - za działalność
    w zakresie pracy pedagogicznej, oświatowej i społecznej.

Linki zewnętrzne

http://czachowski.radom.pl/index.php/wazne-postaci/221-maria-gajl-1865-1945
http://www.eradomianki.pl/kobieca-historia-radomia-maria-gajl,pa1,683,1
http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/107590/
http://gosc.pl/doc/2201847.Elitarna-szkola-Marii-Gajl
http://www.kustosz.radom.pl/cibor-helena,aaaw51,148
http://www.mojagarbatka.pl
http://www.kustosz.radom.pl/cibor-helena,aaaw51,148
http://kanrob.republika.pl/Radom/index_radom.htm
http://gosc.pl/doc/2201847.Elitarna-szkola-Marii-Gajl
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=270191&from=publication


Niniejszy artykuł powstał z myślą o umieszczeniu go w Wikipedii. W związku z tym udzielana jest zgoda na jego wykorzystanie na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.